Letnie upały są dokuczliwe dla wszystkich – zarówno młodszych, jak i starszych osób. Seniorzy jednak znoszą je dużo gorzej. Choroby przewlekłe oraz starzenie się organizmu sprawia, że nie są już w stanie tak dobrze poradzić sobie z wysoką temperaturą. Jeżeli więc chcemy podjąć się opieki nad starszą osobą w wakacje, warto wiedzieć, jak chronić ją przed upałami.

Kiedy można mówić o upale?

Nie każda wysoko temperatura jest upałem. Dopiero gdy temperatura powietrza przekracza 30°C, możemy mówić o „upalnym dniu”. Wyższe wartości mogą być niebezpieczne dla zdrowia i życia, zwłaszcza osób starszych i chorych. Przypatrzmy się, jak to wygląda:

30° C – od tej wartości na termometrze mówimy o upale
38° C – stopniowe wysychanie gruczołów potowych, niemożność ochłodzenia organizmu
39° C – zagrożenie udarem
41° C – niebezpieczeństwo dla życia.

Wiele osób myśli, że najcieplej jest w południe. W rzeczywistości jednak najwyższe temperatury notowane są w godzinach 15:00-18:00. Natomiast w godzinach południowych występuje najmocniejsze promieniowanie UV. Opieka nad starszą osobą polega więc na chronieniu jej zarówno przed wysoką temperaturą, jak i przed mocnymi promieniami słońca. Dotyczy to zwłaszcza seniorów mieszkających w dużych miastach. Pamiętajmy, że nasz podopieczny może mieć problemy z krążeniem i oddychaniem, przez co nie będzie w stanie obronić się przed przegrzaniem. Upały są szczególnie niebezpieczne dla osób otyłych, a także dla chorujących na nadciśnienie, astmę, POChP, cukrzycę, niewydolność nerek i nadczynność tarczycy.

odwodnienie u seniora

Upał to zagrożenie dla zdrowia i życia seniora

Jak już wcześniej wspomnieliśmy, upały są bardzo niebezpieczne dla osób starszych. Co może grozić seniorowi?

  • Odwodnienie: organizm osoby starszej nie jest już w stanie oszczędzać i magazynować wody. Nerki również nie pracują tak, jak dawniej, a senior często nie odczuwa pragnienia i zapomina o uzupełnieniu płynów. W rezultacie nietrudno o odwodnienie u seniora. Objawia się ono zmęczeniem, sennością lub nadmiernym pobudzeniem. Usta są suche i spierzchnięte, pojawia się ból głowy i gorączka. Gdy odwodnienie trwa długo, spada ciśnienie tętnicze i dochodzi do utraty przytomności. Duży ubytek wody może prowadzić do zgonu.
  • Udar słoneczny: dochodzi do niego na skutek długotrwałego, bezpośredniego przebywania na słońcu. Objawy to silne bóle i zawroty głowy, poparzona i zaczerwieniona skóra, gorączka, dreszcze, poty, nudności, wymioty. Jeżeli obawiamy się, że nasz podopieczny doznał udaru, odprowadźmy go do zacienionego, chłodnego miejsca, ułóżmy w wygodnej pozycji i zastosujmy chłodne okłady na głowę, kark i nadgarstki. Pamiętajmy o podaniu wody.
  • Udar cieplny: powstaje, gdy ciało jest narażone na długotrwałe działanie wysokiej temperatury. Jego głównym objawem jest temperatura ciała około 40°C. Inne symptomy to sucha, zaczerwieniona skóra, szybkie tętno, szum w uszach, zawroty i ból głowy, a czasem utrata przytomności. Przy udarze cieplnym postępujemy podobnie, jak w przypadku udaru słonecznego, ale nie podajemy płynów.

W każdym z powyższych przypadków wezwijmy lekarza. Przegrzanie organizmu jest niebezpieczne dla zdrowia i życia starszego człowieka.

opieka nad starszą osobą

Opieka nad starszą osobą podczas upałów

Jak zatem chronić zdrowie i życie seniora w trakcie upalnych dni? Zwracajmy uwagę na każdy objaw przegrzania organizmu i dbajmy o samopoczucie podopiecznego. Istnieje kilka zasad, o których opiekunka pracująca w Niemczech powinna wiedzieć. Oto one:

  • Picie dużych ilości wody – jak już wiemy, osoby starsze mogą nie odczuwać pragnienia. Rozwiązaniem jest przypominanie im o tym i proponowania picia na przykład co godzinę. Osoba dorosła w trakcie gorących dni powinna przyjmować 2,5-4 litrów wody na dobę. Rozłóżmy tę ilość na wiele małych porcji w ciągu dnia. To pomoże seniorowi utrzymać nawodnienie organizmu. Głównym napojem powinna być woda, a oprócz niej rozcieńczone, niezbyt słodkie soki warzywne i owocowe czy kompoty. Dobrym źródłem wody są też owoce takie jak jabłka, arbuzy, melony, a także warzywa: pomidory i ogórki. Wykluczmy z diety alkohol i gazowane napoje, ograniczmy kawę i mocną herbatę.
  • Ochrona przed słońcem – składają się na nią: kremy z wysokim filtrem (minimum 50 SPF), przewiewne ubranie z naturalnych tkanin, a także pozostawanie w domu w godzinach 10:00-17:00, kiedy słońce operuje najmocniej. Spacer możemy przełożyć na rano albo wczesny wieczór. Zawsze zabierajmy ze sobą butelkę wody i róbmy postoje, żeby podopieczny mógł się napić. Weźmy też kawałek materiału – w awaryjnej sytuacji można go zmoczyć wodą i zrobić chłodny okład.
  • Ochłodzenie mieszkania – gdy na zewnątrz panują wysokie temperatury, nie zawsze da się utrzymać chłód w domu. Aby sobie w tym pomóc, zasłońmy i zamknijmy okna; otwórzmy je rano i wieczorem, a jeśli jest możliwość, także w nocy. Warto też zaproponować rodzinie seniora zainstalowanie klimatyzatora. Uważajmy jednak, żeby nie nastawiać zbyt niskich temperatur, gdyż podopieczny mógłby się przeziębić.
  • Ograniczenie aktywności fizycznej – ruch to zdrowie, ale nie w trakcie największych upałów. Wysiłek fizyczny może wtedy doprowadzić do przegrzania i omdleń. Przenieśmy więc aktywność na godziny poranne i wieczorne. Dobrym pomysłem są zajęcia na basenie, które pomogą seniorowi się schłodzić.

Opieka nad starszą osobą to duża odpowiedzialność. Jeśli będziemy przestrzegać powyższych zaleceń, to z powodzeniem ochronimy naszego podopiecznego przed dokuczliwym upałem.